“Er zit een jongen vastgebonden, in de zorg!”
“Ja, maar wat betekent dat?”
“Brandon! Vastgebonden! Moeder! Zielig! Huilen!”
“Jawel, maar nogmaals: wat betékent dat?”
“Brandon! Vastgebonden! Schande!”
Als ik in de gehandicaptenzorg werkte, zou ik nu behoorlijk boos zijn. Al was het maar namens mijn collega’s die belast zijn met de zorg voor die veertig extreme gevallen die in vergelijkbare omstandigheden verkeren als Brandon. Je hoeft bij Albert Heijn maar éven de rang van vakkenvuller eerste klas te ontstijgen om meer te verdienen dan wat deze mensen per maand overgemaakt krijgen, en dan kun je op een kwade dag ook nog een nationale motie van wantrouwen aan je broek krijgen.
Er zijn mensen met een dermate zwaar geestelijk defect dat zij een groot gevaar voor zichzelf en hun omgeving zijn. Sommigen, er is sprake van 40 gevallen, worden in hun bewegingsvrijheid beperkt. Zo iemand is Brandon, een 18-jarige jongen die last heeft van onbeheersbare geweldsuitbarstingen en soms aan de muur wordt geketend.
Nagenoeg alle betrokkenen zijn het erover eens dat dit, hoewel triest, het minste der kwaden is. Het feit dat het aantal ‘geketenden’ in de gehandicaptenzorg de afgelopen twintig jaar is gereduceerd van 2000 naar 40, suggereert dat het streven naar een behandeling zonder vrijheidsbeneming binnen de gehandicaptenzorg breed gedragen wordt, maar het kan ook betekenen dat er een kleine ‘harde kern’ is van patiënten waarbij ook die aanpak niet werkt. Omdat geen patiënt gelijk aan de andere is, valt niet te voorspellen of die benadering ook bij Brandon zou werken.
Nog steeds: geen duidelijkheid
Dat is, in 150 woorden, wat een serieuze journalist zou hebben vastgesteld, alvorens te publiceren. Dan nóg had hij een spraakmakende reportage kunnen maken. U dacht dat er na Jolanda Venema geen mensen meer aan de muur werden geketend? Fout gedacht! Dit is Brandon, al sinds zijn vijftiende zit hij … Enzovoorts.
Zo had de video van Brandon het startpunt kunnen zijn voor een fascinerend dossier over de praktische, professionele, morele en ethische dilemma’s van de gehandicaptenzorg anno 2011, 22 jaar na ‘Jolanda’. Maar wat kregen we, in plaats daarvan? Ophef, rumoer, spookverhalen, de geschonden privacy van een patiënt, een scrimmage van Kamerleden en ‘deskundigen’ op zoek naar exposure en: nog steeds geen duidelijkheid over die arme Brandon. Als er een schandaal is, dan is dát het.