Ik weet niet hoe het jou vergaat, maar de afgelopen twee jaar heb ik een steeds grotere hekel gekregen aan het werkwoord “kantelen” wanneer gesproken werd over de veranderingen die onze samenleving en economie momenteel doormaken. Ik snap wel waar het woord vandaan komt, helemaal wanneer het slim geladen wordt:
“We leven niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperk.” – Jan Rotmans
Ik kan me daar wel in vinden. Ik heb zelf jarenlang iets vergelijkbaars geroepen toen ik de mogelijkheden en implicaties van Web2.0 en Social Media probeerde uit te leggen aan een publiek dat alleen maar hiërarchisch kon denken. Maar waar zit hem de jeuk dan?
Mijn problemen met de term kantelen zijn denk ik de volgende:
Kanteling suggereert, net als het woord veranderen, dat de vorige manier van dingen doen verkeerd is. Dat is natuurlijk onzin. We staan op de schouders van alle vooruitgang die eerder bereikt is, het is stupide om te suggereren dat alle manieren waarop dat voor elkaar gekomen is, bij het oud vuil kunnen.
Kantelen suggereert dat je de huidige boel weer (beter) werkend krijgt door er anders tegenaan te kijken en er anders mee om te gaan. Wanneer ik een schaap kantel, en het komt op zijn rug terecht, gaat het schaap echter dood. Het kan zijn organen niet zo reorganiseren dat het de kanteling kan overleven. In plaats van het schaap kantelen moet ik misschien een nieuw dier bedenken om te krijgen wat ik hebben wil. Kantelen klinkt dus te lief, te onverdacht.
En toch heb ik net ja gezegd tegen het meeschrijven aan het Kantelingsalfabet, op uitnodiging van Sabine van Baal. Omdat er natuurlijk wel écht iets aan het gebeuren is. De veranderingen die deze tijd mogelijk maakt en afdwingt zijn onvoorstelbaar groot, en kunnen daadwerkelijk invloed hebben op allerlei zaken die tot voor kort vanzelfsprekend leken. Een revolutie, dus. Daar hebben we er ondertussen overigens veel meer van gehad. Er tekent zich wel een herhalend patroon af, over de eeuwen heen gezien.
Als ik er dan een woord voor moest verzinnen, koos ik het woord kentering. Dat moment dat eb vloed wordt, en alles even in limbo is. Welke kan zal het opgaan?
Ha Lykle,
Kantelen is volgens mij juist een interessante term omdat het een kantelpunt impliceert. En van een kantelpunt kunt je je weer afvragen wanneer dat bereikt wordt of is. Bovendien kun je je afvragen wat er voor nodig is, wat de factoren zijn om een kantelpunt te bereiken.
Toevallig beluisterde ik onlangs het radioprogramma De kennis van nu, over het onderwerp kantelpunt 🙂
http://www.npowetenschap.nl/programmas/de-kennis-van-nu/Radio-1/2015/februari/8-februari-marten-scheffer.html