Halverwege oktober haalde de Nederlandse DJ Hardwell het nieuws met een bijzonder bericht: hij ging blockchaintechnologie gebruiken om zijn muziek via zijn eigen website te verkopen en de rechten ervan te beheren. Tenminste, voor één nummer. Begin dit jaar, tijdens het Eurosonic Noorderslag congres was er ook al veel aandacht voor Blockchaintechnologie, evenals tijdens MIDEM. En al in 2015 bracht Imogen Heap een nummer uit waarvan de rechtenverdeling en -betaling volledig via ‘smart contracts’ op de blockchain van Ethereum werden afgehandeld.
Maar wat is dat dan, Blockchaintechnologie? En hoe zou het jou als muzikant kunnen helpen? ik doe een poging.
Blockchaintechnologie in het kort
De blockchain wordt meestal omschreven als “de technologie achter bitcoin” en dat klopt wel ongeveer. Nog korter gezegd: de blockchain is het protocol dat ervoor zorgt dat je de bitcoin kunt vertrouwen.
Een belangrijke rol in het protocol is weggelegd voor de miners. Miners verzamelen bitcoin-transacties, stellen deze samen tot een block en proberen dit block aan de bestaande blockchain te klinken. Dat doen ze door een versleuteling, een hash, van het blok te berekenen. Dit is een cryptografische puzzel die alleen door trial and error op te lossen is (voor de liefhebber: zie hier de details). De hash van het laatste blok is een van de inputs van het volgende blok, vandaar de ketting. Als er een blok is gemined staken alle andere miners hun pogingen en gaan ze verder met de nieuwe, één schakel langere, ketting.
Block. Chain. Keten. Van. Blokken.
Het duurt bij Bitcoin gemiddeld tien minuten om een block te minen. (Als die termijn terugloopt, bijvoorbeeld omdat er krachtiger computers in het netwerk verschijnen, wordt automatisch de moeilijkheidsgraad van de puzzel verhoogd.) Als je iets zou willen veranderen in het op drie na laatste blok, moet je niet alleen dat blok opnieuw berekenen, maar ook de drie blokken daarna. Met net zoveel computerkracht als het hele bitcoin-netwerk zou je daar veertig minuten voor nodig hebben. En in die veertig minuten zijn er al weer vier nieuwe blokken aan de “echte” blockchain toegevoegd. Deze inefficiëntie zorgt voor de betrouwbaarheid. Verspreid over de hele wereld staan duizenden computers te rekenen en één keer in de tien minuten “wint” één van die computers een puzzel. De rest heeft voor niets staan werken. En daardoor is het ondoenlijk om de blockchain te vervalsen, en daardoor is hij betrouwbaar.
En het allermooiste van deze technologie? Dat het niet van één bedrijf, bank of organisatie is, maar open source. Zolang het internet werkt, blijft Bitcoin draaien, wereldwijd. Eigenlijk kan niemand Bitcoin meer uitzetten, maar iedereen kan het wel gebruiken en erop vertrouwen dat hun Bitcoin-transacties goed door het netwerk worden afgehandeld.
Smart Contracts zouden wel eens erg… slim, kunnen zijn
Als je geld dan eenmaal digitaal is geworden, dan kun je het ook programmeren. En dat probeert men met zogenaamde ‘smart contracts’. Dat zijn programmaatjes of scripts, waarin de voorwaarden van een transactie zijn geprogrammeerd. Zeg maar je contract met je publisher, maar dan als software. Superhandig. Alternatieven op Bitcoin, zoals Ethereum, hebben zich gespecialiseerd in Blockchains die dergelijke smart contracts wereldwijd kunnen ondersteunen.
Welke voordelen biedt Blockchaintechnologie?
Wat zou een muzikant of band er dan aan kunnen hebben, aan blockchaintechnologie? Het is goed dat rechten eenduidig en transparant worden vastgelegd; daar zijn in het verleden veel rechtszaken over gevoerd. De blockchain is dan de ideale notaris: superbetrouwbaar en niet aan landsgrenzen of jurisdicties gebonden.
Weg met alle ingewikkelde constructies
Doordat het digitaal is en op het internet werkt, zou je als muzikant alle contractuele zaken rondom het online afspelen van jouw muziek in één smart contract kunnen vangen. En daarmee zou je alle heisa van contracten met verschillende partijen voor verschillende landen en diensten wellicht kunnen vereenvoudigen of zelfs overbodig maken.
Imogen Heap programmeerde voor haar nummer ‘Tiny Human’ een smart contract waarin precies staat wie eraan meeschreven, welke musici het inspeelden, wie de producer was, etc. etc. Bij iedere betaalde download of streaming play worden de opbrengsten volgens dat smart contract direct verdeeld tussen de rechthebbenden. Zo slaat ze alle stappen van muzikant naar publisher, naar download- en streamingplatformen en naar de Buma Stemra’s van deze wereld over. En het is super-transparant. Op de site van Ujomusic kun je ook precies zien hoe de opbrengsten van ‘Tiny Humans’ worden verdeeld onder de makers en betrokkenen.
Meer vrijheid, meer controle?
Een dikke tien jaar geleden zorgde de komst van Creative Commons-licenties ervoor dat veel muzikanten zich realiseerden dat er meer keuzemogelijkheden waren dan het alles-of-niets-model van BUMA/STEMRA destijds. Nu zorgt de komst van Blockchaintechnologie ervoor dat muzikanten zich opnieuw kunnen afvragen of het logisch is dat anderen zoals rechtenorganisaties en uitgevers zich bemoeien met de rechten van hun muziek. Zoals bijvoorbeeld DJ Hardwell nu gedaan heeft voor “Thinking about you – feat. Jay Sean”, want daarmee onttrekt hij zich aan de regels van BUMA/STEMRA, maar neemt hij het heft in eigen hand. Dat klinkt best aantrekkelijk, natuurlijk. Want hoewel weinig muzikanten het leuk vinden om met regeltjes en contracten bezig te zijn, zijn vrijwel alle muzikanten wel geïnteresseerd om die centen te krijgen waar ze recht op hebben.
Is het al gebruiksvriendelijk?
Nou, bij DJ Hardwell best wel. Je moet een account aanmaken (maar je kunt ook inloggen met Facebook of Twitter), en vervolgens kun je zowel met iDeal afrekenen, als met Paypal, Bitcoin en nog wat andere mogelijkheden. Met dank aan het Nederlandse Mollie.
Bij Imogen Heap wordt het al wat ingewikkelder. Want om haar nummer Tiny Humans af te rekenen heb je ether nodig, de digitale munt. En om die in je bezit te krijgen, moet je toch nog best wel wat technische handelingen uithalen, die niet iedereen makkelijk kan uitvoeren. In dit artikel wordt er uitgebreid op ingegaan hoe moeilijk het was voor de schrijvers.
En het kan nog moeilijker: de Amerikaanse zangeres Tatiana Moroz heeft gewoon haar eigen digitale munt uitgebracht, de TatianaCoin, waarmee je haar muziek kunt kopen, en kaarten voor haar optredens. Die TatianaCoin moet je dan wel eerst kopen met… Bitcoin, of via een online Exchange. Een boel veel gedoe, dat de meeste gewone muziekliefhebbers boven de pet zal gaan.
De belofte moet nog waargemaakt worden, maar…
De belofte is erg aantrekkelijk: je eigen muziek en jouw eigen rechten eenduidig vastgelegd in software die over de hele wereld werkt, en waarvoor je niet meer afhankelijk bent van ouderwetse tussenpartijen waarvan je nooit helemaal zeker weet of ze je nu wel of niet beduvelen.
Maar de technologie is nog lang niet gebruikersvriendelijk genoeg. Er moet nog heel veel meer ontwikkeld worden voordat jij en je fans het graag gaan gebruiken.
En bovendien: om er een smart contract van te maken (“als een liedje gespeeld wordt, ontvangt iedere rechthebbende precies waar hij recht op heeft, en wel onmiddellijk”), zijn er een paar extra stappen nodig:
Er is een trigger nodig. “If this, then that…”. Wanneer ontstaat het recht op een vergoeding? Als een liedje verkocht of gespeeld wordt, natuurlijk!
Maar dat is nog niet genoeg als trigger. Het recht moet ook resulteren in een betaling, anders valt er niks te verdelen. In de genoemde voorbeelden doen de artiesten daarom zelf de verkoop. Maar als je zelf de verkoop doet, heb je eigenlijk geen blockchain nodig om de rechthebbenden netjes te betalen.
Als je ook verkoop (en afspelen) door derden in je systeem wil vangen, zul je met al die derden contracten moeten sluiten die een verkoop / play omzetten in een trigger. Zeg maar een muntje dat je systeem in gaat. Dat soort afspraken maak je beter samen dan alleen; daarvoor zijn partijen als BUMA precies opgericht.
En daar zit m de kneep natuurlijk: het ligt niet echt voor de hand dat de traditionele partijen zich zomaar even aan de kant laten schuiven door dit soort nieuwigheden. Dus het is nog maar de vraag of je hier makkelijk mee kunt gaan werken wanneer je bijvoorbeeld bent aangesloten bij de BUMA/STEMRA. Laten we het over een tijdje eens aan DJ Hardwell vragen, hij heeft ze nu vast al achter zijn broek aan zitten.
Kortom: er is nog wel wat te doen voordat jij jouw muziek en de bijbehorende rechten makkelijk online afhandelt zonder dat jij en jouw fans er hoofdpijn van krijgen. Maar de kans is erg groot dat je hier de komende jaren steeds meer over zult gaan lezen en dat je tussen nu en twee/drie jaar serieus gaat overwegen of jij het wilt gaan gebruiken.
Waar is de actie?
Er wordt veel geïnvesteerd in nieuwe diensten die gebruik maken van Blockchain, en die het jou als muzikant een beetje makkelijker proberen te maken om je geld met je muziek te verdienen. Als je op de hoogte wilt blijven, houd dan de volgende partijen in de gaten:
- UJOMusic – https://ujomusic.com/
Bouwt op basis van Ethereum een blockchain waarin jouw rechten automatisch verrekend worden via smart contracts - Bittunes – http://bittunes.co.uk/
Gebruikt de Bitcoin Blockchain. Creëert een nieuwe digitale distributie-wereld voor onafhankelijke artiesten. - Peertracks – http://www.peertracks.com/
Helpt je jouw muziek streamen en betalingen te ontvangen door jouw eigen digitale munt te gebruiken - Dot BlockchainMusic – http://dotblockchainmusic.com/
Probeert een nieuw bestandsformaat te ontwikkelen, waarmee muziek digitaal afgespeeld kan worden en de rechten tegelijkertijd netjes afgehandeld worden via Blockchaintechnologie. - Rightsshare – http://rightsshare.com/
Het Nederlandse bedrijf dat DJ Hardwell hielp om Blockchaintechnologie te gaan gebruiken - Resonate – https://resonate.is/
Een streaming dienst waar je betaalt om de muziek in bezit te krijgen. Claimt een hogere afdracht naar de artiest dan Spotify.
Bronnen:
- http://qz.com/620454/imogen-heap-wants-to-use-blockchain-technology-to-revolutionize-the-music-industry
- https://bitcoinmagazine.com/articles/three-startups-trying-to-transform-the-music-industry-using-the-blockchain-1447444594
- https://medium.com/bitcoinevangelist/is-de-blockchain-hype-gerechtvaardigd-4a22e8b85ff1#.d2ocvfuf3
- https://medium.com/@lykle/can-blockchain-save-the-music-industry-try-asking-a-different-question-fca3aa116d7a#.svrya8fid
- http://bitcoinproperly.org/nl\
Dit artikel werd ook gepubliceerd in het tijdschrift MusicMaker, maart 2017.
